Avrupa egemenlik ikilemiyle yüzleşiyor

ANNE-CÉCILE ROBERT

Olağanüstü manzara: 10 Mart 2022 Cuma günü Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, Fransa Başbakanı Emmanuel Macron ve Avrupa Komisyonu başkanı Ursula von der Leyen, Versailles Sarayı’ndaki savaş galerisinde, 27 devlet ve hükümet başkanı tarafından Ukrayna savaşı ile igili alınan kararlar hakkında gazetecilere konuştu. O gün çok sarsıcı bir açıklama yapılmadı ancak tarihi düşmanlıkları Fransa askeri zaferlerini öven iki portrenin ortasında sıradanlaştırarak zihinlerde iz bırakma isteği vardı. Macron kendinden emin bir şekilde: “Bu, toplumlarımız, halklarımız ve Avrupalı projemiz için bir dönüm noktasıdır” dedi. Bu kadar büyük bir jeopolitik proje üzerinde 27 devlet başkanı nadiren böyle bir fikir birliğine varmışlardır: Birkaç gün içinde, Moskova’ya karşı bir takım ağır yaptırımlar açıklandı ve – beklenmedik bir şekilde – savaş halinde bir ülke olan Ukrayna’ya silah teslimatı yapılması kararlaştırıldı. 2021 de kurulmuş yeni bir yapı olan Facilité Européenne Pour la Paix (FEP); kıtalar arası birlik tarihine burada çarpıcı bir giriş yapmış oldu: FEP sayesinde Avrupa Birliği artık bir operasyon bölgesine askeri mühimmat gönderebiliyor. Bunun öncesinde, birliğin uluslararası faaliyetleri katı bir çerçeveye sahip olan insani yardım ve barış güçleri ile yapılmak zorundaydı.

Bu dev adım, 1990’ların başında Yugoslavya’nın kanlı çöküşü karşısında Avrupa’nın yaşadığı hezimeti unutturmuş görünüyor. Yugoslavya’da “Paris’e iki saat uzaklıktaki” yıkıcı iç savaşa son veren, Dayton Anlaşması (1995) ile Washington olmuştu. Yaşanan bu acı tecrübe 1992’de Maastricht Antlaşması ile başlatılan ortak dış ve güvenlik politikasının (PESC) geliştirilmesini ve ona, dış politika, güvenlik politikası ve ortak savunma politikası konularında (PSDC) operasyonel bir alan tanıyan Lizbon Antlaşması’na (2007) kadar sürekli gelişimini teşvik etti. AB şu anda diplomatik bir bütünlüğe, uluslararası askeri birliklere ve silahlanma teşkilatı gibi birimlere sahip.